Mieczysław Surzyński (1866–1924), tworząc zbiór Rok w pieśniach sakralnych op. 42, zwrócił uwagę na ogromny potencjał tkwiący w melodiach polskich pieśni kościelnych. Wśród 59 kompozycji tegoż twórcy odnajdujemy różne rodzaje preludiów chorałowych, w których melodia pieśni została opracowana na wielorakie sposoby, z wykorzystaniem wielu technik. W wielu swoich preludiach Surzyński dąży do uzyskania charakteru muzycznego, […]
Opisany w tytule okres to wyjątkowy czas w historii rozwoju europejskiej muzyki liturgicznej. Oparte na tradycji ideały Kirchenstil obowiązywały zarówno w nauczaniu kompozycji, jak i w dyskursie teoretycznym, wyznaczając standardy współczesnych stylów kompozytorskich. Zgodnie z nimi, utwory pisane na potrzeby liturgii powinny cechować się prostotą i uroczystością, a jednocześnie być wzniosłe i poważne. Analizując rozwój […]
Dzieła Piotra Mossa, jednego z czołowych polskich kompozytorów XX i XXI wieku, przyciągają uwagę bogatą różnorodnością form i gatunków muzycznych. Artysta tworzy zarówno muzykę autonomiczną, jak i tę określaną jako „użytkowa”. Jego artystyczne korzenie sięgają bardziej literatury, poezji i teatru niż samej muzyki. Być może właśnie dlatego w jego twórczości odczuwalna jest „narracyjność”. Nie jest […]
Badanie piosenek o Bydgoszczy stanowi złożony problem. Podstawowy materiał dotyczący tego tematu obejmuje bowiem ponad czterdzieści utworów stworzonych w różnych okresach, od lat 30. XX wieku do czasów współczesnych. Odzwierciedla on wszystkie problemy związane z piosenką na przestrzeni jej historii, która w Polsce sięga okresu międzywojennego. Jedyną wspólną kategorią pozwalającą nam rozpatrywać te utwory, jest […]
Twórczość Zygmunta Mycielskiego, skupiona głównie na symfoniach i pieśniach (a w latach 80. na większych formach wokalno-instrumentalnych), jest uzupełniona kilkoma kompozycjami, które można opisać jako muzykę użytkową. Można je podzielić na muzykę: stworzoną do słuchowisk radiowych (1), napisaną na potrzeby filmu (2), teatru (3) oraz dla amatorów (4). Powstanie tych kompozycji jest przede wszystkim związane […]
Artykuł porusza najważniejsze wątki z pracy licencjackiej o tym samym tytule, dotyczącej mało znanego II Koncertu skrzypcowego „Góralskiego” Jana Adama Maklakiewicza. Materiały wykorzystane podczas badań to jedyne archiwalne nagranie z 2021 roku oraz niepublikowany rękopis partytury utworu. Kilka informacji dostępnych na temat tego utworu znajduje się w biografii kompozytora, napisanej przez Marię Wacholc. Ze względu […]
Muzykę użytkową definiuje się ogólnie jako naukę o wykonawstwie muzycznym, w odróżnieniu od studiów nad teorią muzyki. W artykule podjęto próbę zbadania muzyki użytkowej z perspektywy kompozytora, omawiając znaczenie funkcji utworu oraz to, czy ostatecznym celem twórcy jest zawsze wykonanie jego dzieła. Odpowiedź na to pytanie może wydawać się dość oczywista, jednak często kompozytorzy i […]
Powstały w latach 2013-2015 cykl Dwunastu interludiów Bohdana Riemera stanowi jedno z najnowszych i godnych uwagi dzieł tego kompozytora. Pierwsze z miniatur powstały rok po ukończeniu przez Riemera pracy teoretycznej Układy przestrzenne struktur zwierciadlanych w dwunastodźwiękowym stroju temperowanym, podsumowującej poszukiwania kompozytora w sferze organizacji materiału dźwiękowego. Możliwe więc, że Interludia stanowią dźwiękowe zwieńczenie tych badań. […]
Choć Zofia Lissa jest pamiętana głównie jako propagatorka socrealizmu, jej poglądy i teorie muzyczne wciąż stanowią przedmiot dyskusji. W przeciwieństwie do jej ideologii, nie straciły one na aktualności. Bliższe badania ujawniają, że Lissa pracowała nad szerokim zakresem tematów, w tym, szczególnie przed II wojną światową, nad rozwojem muzykalności dzieci. Potwierdzają to artykuły opublikowane w czasopismach […]
W artykule O polską pieśń masową (“Odrodzenie” 1947) Zofia Lissa zilustrowała przykład wykorzystania muzyki przez producentów i marketerów do regulacji rynku. Jej rezerwa wobec takiej muzyki i takiego przyziemnego jej zastosowania jest w tym tekście wyraźna. Dlatego nie dziwi, że w swoim podsumowaniu napisała: “Ale czy nie lepiej – pieśń w służbie wychowania i podniesienia […]
