W artykule O polską pieśń masową (“Odrodzenie” 1947) Zofia Lissa zilustrowała przykład wykorzystania muzyki przez producentów i marketerów do regulacji rynku. Jej rezerwa wobec takiej muzyki i takiego przyziemnego jej zastosowania jest w tym tekście wyraźna. Dlatego nie dziwi, że w swoim podsumowaniu napisała: “Ale czy nie lepiej – pieśń w służbie wychowania i podniesienia społeczeństwa, w służbie jego umuzykalnienia?”
Jak Lissa wyobrażała sobie pieśń masową i jakie cele jej wyznaczała? Czy była, pisząc ten artykuł, rzeczywiście bezwolnym narzędziem w rękach partii, jak widzi to Adam Izdebski, autor artykułu (Powstanie warszawskiego ośrodka muzykologicznego…,
w: Trudny wiek XX, Warszawa 2010) o jej działalności w latach 40., po jej przyjeździe do Warszawy z Moskwy? Czy raczej, po kilku wojennych latach spędzonych w Związku Radzieckim, powróciła do kraju z gotowym programem odnowy społecznej, w którym zarówno kompozytorom, jak i muzykologom przypisano kluczową rolę w tworzeniu nowego społeczeństwa, nowego człowieka, a ostatecznie nowego słuchacza muzyki? Na podstawie tekstów źródłowych autor przedstawia indywidualne cechy idei sformułowanych przez Lissę – jej teorie, które próbowała rozwijać i (bezskutecznie) wprowadzać w życie.
Zymer Izabela, “W służbie wychowania i podniesienia społeczeństwa” – zadania pieśni masowej w ujęciu Zofii Lissy , [e-publikacja] „Muzyka ma różne przeznaczenia”. Formy i funkcje muzyki użytkowej, red. Aleksandra Kłaput-Wiśniewska, Barbara Mielcarek-Krzyżanowska, Wydawnictwo Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego SAGITTARIA, Bydgoszcz 2023, s. 13-25.
