Artykuł porusza najważniejsze wątki z pracy licencjackiej o tym samym tytule, dotyczącej mało znanego II Koncertu skrzypcowego „Góralskiego” Jana Adama Maklakiewicza. Materiały wykorzystane podczas badań to jedyne archiwalne nagranie z 2021 roku oraz niepublikowany rękopis partytury utworu. Kilka informacji dostępnych na temat tego utworu znajduje się w biografii kompozytora, napisanej przez Marię Wacholc. Ze względu na pewne błędy i niezgodności w tej książce autorka pozyskała i skonfrontowała informacje z materiałami archiwalnymi z koncertów, na których wykonywany był utwór.
W tekście przedstawione zostały cechy Koncertu świadczące o jego przynależności do nurtów neoklasycznego oraz folklorystycznego. Kompozytor kształtuje utwór w oparciu o wzorzec klasyczny. Kolejne części przybierają formy typowe dla cyklu sonatowego: są to kolejno forma sonatowa, pieśń ABA1 oraz rondo. Maklakiewicz nie wykazuje nowatorstwa w ich kształtowaniu, zaś wewnętrzne kształtowanie narracji jest bardzo proste. Zastosowany w utworze materiał dźwiękowy oscyluje najczęściej wokół różnych skal: majorowych, minorowych i skali góralskiej (chwilowo również eolskiej, doryckiej czy całotonowej). Kompozytor łączy je dość swobodnie. W budowie i łączeniu akordów nawiązuje często do systemu funkcyjnego. W związku z powyższym Koncert może reprezentować, typowy dla okresu w jakim powstał, koncert konwencjonalny – pojęcie przyjęte w książce Współczesny Koncert Polski Anny Nowak.
Twórca czerpie z folkloru góralskiego, wykorzystując co najmniej dwie nuty podhalańskie. Nawiązania te są silnie odczuwalne poprzez użycie skali góralskiej z typową podwyższoną kwartą oraz obniżoną septymą (w odniesieniu do skali majorowej). Maklakiewicz stosuje niektóre typowe połączenia akordów oraz przedstawia kwintet smyczkowy w roli, jaką pełniła kapela wtórująca prymiście (pierwszemu skrzypkowi w podhalańskim zespole).
Wiktoria Gołębiewska, „II Koncert skrzypcowy” Jana Adama Maklakiewicza – klasyczna forma o podhalańskim brzmieniu, w: Laboratorium muzyczne I, rec. Manuel Domínguez Salas, red. Alicja Atlak, Copyright by Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy 2024, s. 29-46.
Tekst referatu wygłoszonego na I Ogólnopolskiej Konferencji Studenckiej z cyklu: Laboratorium muzyczne: badanie – tworzenie – interpretacja / 18-19 maja 2023, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy.
Zadanie publiczne współfinansowane ze środków otrzymanych w 2024 r. od Ministra Nauki w ramach konkursu „Organizowanie i animowanie działań na rzecz środowiska akademickiego”.
